Speciaal onderwijsscholen bieden onderwijs aan een specifieke doelgroep, waarop zowel het schoolgebouw als de inrichting van de buitenruimte afgestemd dient te zijn. De inrichting van het schoolplein moet inspelen op de mogelijkheden van deze kinderen, maar ook rekening houden met de beperkingen die zij ervaren.
Ontwerpeisen voor een schoolplein speciaal onderwijs
Bij het ontwerpen van een schoolplein voor speciaal onderwijs gelden specifieke ontwerpeisen die verder gaan dan die van een regulier schoolplein. Zo moet het ontwerp functioneel en veilig zijn, maar ook aansluiten op de uiteenlopende behoeften van de leerlingen. Denk aan voldoende overzichtelijkheid, logische looproutes, schaduwplekken en herkenbare zones voor rust en spel. Materialen moeten duurzaam en onderhoudsvriendelijk zijn, terwijl de beplanting rekening houdt met allergieën en zintuiglijke prikkels. Een goed doordacht ontwerp houdt bovendien rekening met de routing van rolstoelgebruikers, veilige overgangen tussen speelzones en een harmonieuze balans tussen actieve en rustige gebieden.
We kijken met extra aandacht naar de volgende elementen wanneer we een schoolplein voor speciaal onderwijs gaan inrichten:
Toegankelijkheid
Het schoolplein moet toegankelijk zijn voor alle leerlingen, inclusief degenen met mobiliteitsbeperkingen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat er hellingen of speciale paden zijn voor rolstoelgebruikers en dat er voldoende ruimte is voor leerlingen met looprekken, een blindengeleidenstok of andere visuele hulpmiddelen.
Veiligheid
Vaak moeten er aanvullende veiligheidsmaatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat leerlingen zich vrij en veilig kunnen bewegen. Hierbij kun je denken aan valondergronden en valhoogtes die specifiek op deze leerlingen worden afgestemd.
Inclusieve speeltoestellen
Het schoolplein moet spelaanleidingen bevatten die geschikt zijn voor kinderen met verschillende vaardigheden en behoeften. Dit kan bijvoorbeeld gaan om aangepaste speeltoestellen voor kinderen met fysieke beperkingen.
Rustige zones
Vaak zijn de leerlingen die op een school voor speciaal onderwijs zitten prikkelgevoelig. Zij hebben daarom extra behoefte aan rustige ruimtes om zich terug te trekken tijdens pauzes of om overprikkeling te voorkomen. Door te kijken naar de verschillende behoeften kunnen we de inrichting van het schoolplein goed opbouwen. Bijvoorbeeld door meer rustige zones met zitgelegenheid en natuurlijke elementen zoals bomen of struiken voor visuele afscheiding toe te voegen.
Sensorische stimulatie
Wanneer leerlingen achter lopen in hun ontwikkeling of een zintuiglijke beperking hebben, kijken we naar het toevoegen van speelelementen die gericht zijn op de zintuiglijke beleving. Hierbij kun je denken aan het stimuleren van reuk & tast middels geurende beplanting en educatieve panelen. Heldere en felle kleuren worden gebruikt in de speelelementen op het plein, zodat deze ook te onderscheiden zijn door kinderen met een visuele beperking. Ook klankinstrumenten zijn een gewilde aanvulling voor deze laatste groep.
Motorische ontwikkeling
Om de motorische ontwikkeling te stimuleren kijken we goed naar welke spelelementen we aan de inrichting van het schoolplein kunnen toevoegen om de kinderen op dat vlak helpen. Denk hierbij aan extra kruip- en klimelementen, maar ook een glijbaan of hinkelbaan zijn gewilde spelaanleidingen. Wanneer de wens is om juist ook de fijne motoriek te stimuleren, dan kan er gekozen worden om speel- en leerpanelen op het plein te plaatsen.
Spelelementen die fantasiespel stimuleren.
Spelelementen die fantasiespel stimuleren bieden kinderen een veilige omgeving om situaties die ze ervaren of gezien hebben te imiteren of na te spelen. Het nabootsen helpt hen om te gaan met de wereld om hun heen. Het geeft ze de kans zich te identificeren met de volwassen wereld en die beter te begrijpen. Dankzij deze spelvorm kunnen kinderen zijn wie ze willen. Het prikkelt de fantasie en het stimuleert hun creativiteit. Bovendien ontwikkelen ze door het rollenspel belangrijke sociale vaardigheden.
Schoolplein inrichting speciaal onderwijs is maatwerk
Nog meer dan bij reguliere basisscholen is het ontwerpen en inrichten van een schoolplein voor het speciaal onderwijs maatwerk. Door onder andere rekening te houden met bovenstaande onderwerpen, kunnen we ervoor zorgen dat ook bij speciale onderwijsinstellingen het schoolplein een inclusieve en stimulerende omgeving is voor alle leerlingen. Wij helpen graag bij het inrichten van een nieuw schoolplein of het herinrichten van een bestaand schoolplein en zodat we kunnen laten zien hoe speciaal, speciaal kan zijn.
Veelgemaakte fouten bij de inrichting van een schoolplein speciaal onderwijs
Bij de inrichting van een schoolplein voor speciaal onderwijs worden helaas regelmatig fouten gemaakt die het speelplezier en de veiligheid beperken. Een veelgemaakte fout is het onderschatten van de diversiteit binnen de doelgroep. Niet elke leerling heeft dezelfde beperking of behoefte; een “one size fits all”-benadering werkt hier niet. Ook zien we vaak dat paden te smal zijn, of dat hoogteverschillen en obstakels de toegankelijkheid beperken. Daarnaast wordt er soms te weinig rekening gehouden met prikkelgevoeligheid, waardoor het plein te druk of te chaotisch oogt. Tot slot wordt het belang van zintuiglijke en motorische stimulatie nog weleens over het hoofd gezien, terwijl juist dát het verschil kan maken voor de ontwikkeling van de leerlingen.
Budgetimpact en financieringsmogelijkheden: investeren in een duurzaam en inclusief schoolplein
De kosten van een schoolplein voor speciaal onderwijs hangen nauw samen met het maatwerk dat nodig is om een veilige, toegankelijke en stimulerende omgeving te creëren. Omdat elk kind andere behoeften heeft, vraagt het ontwerp soms om specifieke aanpassingen. Hoewel de initiële investering soms hoger is dan bij een regulier schoolplein, verdient een goed ontworpen, duurzaam plein zich op de lange termijn terug door lagere onderhouds- en vervangingskosten.
Er zijn bovendien diverse financieringsmogelijkheden en subsidies beschikbaar voor scholen die hun schoolplein inclusiever en groener willen inrichten. Denk aan gemeentelijke of provinciale regelingen, fondsen voor duurzaam onderwijs, of landelijke stimuleringsprogramma’s.
Beheer en onderhoud van het schoolplein
Een goed ontwerp staat of valt met het juiste beheer en onderhoud van het schoolplein. Zeker bij een plein voor speciaal onderwijs is regelmatig onderhoud essentieel om veiligheid en functionaliteit te waarborgen. Denk aan het controleren van valondergronden, het snoeien van beplanting, het schoonhouden van paden en het tijdig vervangen van speelelementen. Daarnaast is het belangrijk om onderhoudsarme materialen te kiezen die bestand zijn tegen intensief gebruik. Door een duidelijk onderhoudsplan op te stellen en de school bij het beheer te betrekken, blijft het plein alleen veilig en uitnodigend.
Deze scholen gingen u voor:
 |
Speciaal Onderwijs de Startbaan Gouda Cluster 3 |
 |
Onderwijscentrum de Twijn Zwolle Cluster 3 |
