Een speeltuin is dé plek waar kinderen samenkomen, ontdekken en plezier maken. Maar wist je dat 9 van de 10 speelplekken ongeschikt zijn voor kinderen met een visuele beperking? Dat betekent dat veel kinderen letterlijk buitenspel staan en dat terwijl buitenspelen zo belangrijk is voor hun ontwikkeling en sociale contacten.
Bij BOERplay vinden we dat spelen voor iedereen toegankelijk moet zijn. Daarom ontwerpen en realiseren we al jarenlang speelplekken waar álle kinderen kunnen meedoen, mét en zonder beperking. Inclusief ontwerpen is bij ons geen trend van nu, maar al jarenlang de basis van hoe wij speelomgevingen maken.
Tijd om te laten zien hoe je met slimme keuzes en kleine aanpassingen een groot verschil maakt!
Het goede nieuws? Een échte inclusieve speelplek hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Vaak maken kleine aanpassingen al een wereld van verschil. Denk aan duidelijke contrasten tussen speeltoestellen en de ondergrond, een gele markering op de eerste én laatste traptrede of het toevoegen van tactiele elementen bij een glijbaan. Zo weten kinderen precies waar ze moeten starten en eindigen. Zelfs simpele dingen zoals een plantenbak die niet midden op het pad staat of verlichting die egaal verspreid is zonder storende spots, zorgen ervoor dat een speeltuin voor veel meer bezoekers toegankelijk wordt. Kleine details, groot effect. Het rapport van SamenSpeelNetwerk en Stichting Accessibility geeft praktische handvatten om een speelplek toegankelijk te maken. Hun zogeheten 5 B’s zijn eigenlijk een soort routekaart: Een bezoek aan de speeltuin begint niet bij het klimrek, maar al thuis. Op de website dus! Een toegankelijke site helpt ouders enorm: duidelijke contrasten, afbeeldingen met alternatieve teksten en informatie over toegankelijkheid. Denk aan: is er een hulphond welkom, hoe ziet de route eruit en zijn er obstakels onderweg? Daarna de reis ernaartoe: veilige oversteken, geleidelijnen bij bushaltes en obstakelvrije paden zijn voor veel gezinnen goud waard. En eenmaal aangekomen, maakt de entree de eerste indruk. Een contrasterende ingang, markeringen op traptreden en verlichting die niet verblindt: zo voelt iedereen zich welkom. Ook de ontvangst telt mee. Een eventuele balie die direct zichtbaar is, medewerkers die klaarstaan om te helpen en kluisjes die je met zowel zicht als tast makkelijk kunt vinden, dát geeft vertrouwen. En dan natuurlijk de speeltuin zelf. Het hoogtepunt van de dag! Hier is contrast echt key. Denk aan een rode trap tegen een lichte ondergrond, een donker touw aan de schommel in plaats van een glimmende ketting, of een zandbak met een opvallende rand. Glimmende oppervlakken (zoals RVS) zijn juist een no-go: die weerkaatsen licht en maken het lastiger om te zien. Ook tactiele en voelbare details maken verschil, zoals andere materialen bij start- en eindpunten van speeltoestellen. Voeg daar nog auditieve of sensorische elementen aan toe, een geluid, een voelbare structuur. Zo wordt spelen toegankelijker, maar ook spannender en leuker voor iedereen. De speeltoestellen zelf, maar ook de ondergrond bepaalt of een speeltuin écht toegankelijk is. Voor kinderen (en volwassenen) met een visuele beperking zijn verharde, vlakke paden een uitkomst. Ze maken de route door de speeltuin voelbaar, herkenbaar én obstakelvrij. Kies je voor zand of losse ondergronden, dan kan het lastiger worden om je weg te vinden of veilig te lopen. Zand verandert bovendien van kleur bij regen en kan contrasten juist verminderen. Door te werken met harde ondergronden die contrasteren met gras of andere materialen, ontstaat een duidelijke gidslijn die helpt te oriënteren. Zo combineer je speelplezier met veiligheid én overzicht. Hoe ziet dat er in de praktijk uit? Bij BOERplay werken onze landschapsontwerpers hard om inclusieve speelplekken te realiseren. Daarbij kijken we naar de speelmogelijkheden én naar de routing, de ondergronden en de totale beleving. Zoals Odeth Nijrolder, landschapsontwerper bij BOERplay, treffend zegt: “Met het ontwerpen van speelplekken houden we rekening met verschillende aspecten. Zo kunnen we ervoor kiezen om te focussen op de andere zintuigen, bijvoorbeeld door specifieke beplanting te plaatsen zodat kinderen kunnen voelen en ruiken. Of onze speciale toestellen zoals de spreekbuis, muziek- en voelpanelen. Ook kun je denken aan attentievlakken: contrasterende kleuren bij het begin en einde van een actiepunt. Neem een glijbaan op een heuvel als voorbeeld. Boven en onderaan de glijbaan komt een felle kleur op de grond om aan te geven: pas op, hier begint en eindigt een toestel. Maar ook de basis van een speelplek is belangrijk: een logische route met een duidelijk aangegeven pad en een informatiebord met de plattegrond (bijvoorbeeld met braille) maakt het voor slechtziende kinderen al een stuk makkelijker om zich te oriënteren in de speeltuin.” En een collega van Odeth vult aan: “Spelen met meer dan alleen je ogen, dat is waar we naartoe werken.” Spelen draait altijd om zien en bewegen, maar ook om voelen, horen en ontdekken. Voor kinderen met een visuele beperking zijn extra prikkels via andere zintuigen ontzettend waardevol. Denk aan voelpanelen met verschillende structuren, geluidselementen zoals bellen of klankschalen of zelfs geurige beplanting die helpt oriënteren en beleven. Een mooi voorbeeld hiervan is de speelplek bij De Neswaarden in Aalst. Daar is een groot inclusief speeltoestel geplaatst met toegankelijke oplooproutes en speelpanelen aan de zijkanten. Kinderen kunnen onderweg voelen, luisteren en ontdekken, nog voordat ze bovenaan het toestel zijn. Door dit soort elementen toe te voegen, krijgt de speeltuin een extra laag aan spelbeleving: samen spelen wordt écht samen ervaren, met alle zintuigen. Bij BOERplay geloven we dat buitenspelen voor élk kind vanzelfsprekend moet zijn. Met kleine aanpassingen maak je een wereld van verschil en zorg je dat geen enkel kind aan de zijlijn hoeft te staan. Wil je alle tips en adviezen lezen? Bekijk dan het volledige advies van het SamenSpeelNetwerk -> Visuele toegankelijkheid in de speeltuin – advies en handvatten Samen bouwen we aan speelplekken waar écht iedereen kan meedoen. Kleine aanpassingen, groot verschil
De 5 B’s als route naar toegankelijkheid
Van website tot wip – de hele bezoekersreis telt
Ondergronden die het verschil maken
In de praktijk: inclusief ontwerpen bij BOERplay
Spelen met meer dan alleen je ogen
Samen spelen is voor iedereen
